Czas na CLIL

w teorii …..

Opowiemy ci czym jest CLIL, dlaczego warto go wprowadzić oraz jak się do tego zabrać

i praktyce…

podamy ci też przykłady ćwiczeń i technik, które uczynią twoje lekcje bardziej CLIL. 

ale najpierw….

 przypomnimy – dlaczego w ogóle rozmawiamy o CLIL….

Jeśli śledzisz naszego bloga, wiesz, że realizujemy projekt Erasmus+ “ Uczymy się uczyć na nowo”. 

Już sam tytuł podsumowuje cele projektu, wyjaśnia, że zależy nam na wprowadzeniu innowacyjnych metod nauczania, które podniosą efektywność naszej pracy i umożliwią rozwijanie u uczniów kompetencji kluczowych, tak potrzebnych im do rozwoju kariery na europejskim rynku.

Projekt jest odpowiedzią na potrzeby naszej szkoły i ma na celu:

• Podniesienie jakości i efektywności nauczania poprzez wprowadzenie innowacyjne metody pracy, w tym metody CLIL, wykorzystanie narzędzi TIK
• Podniesienie kompetencji społecznych i kulturowych u uczestników projektu oraz członków społeczności szkolnej
• Poznanie i wdrożenie efektywnych form pracy w grupach uczniów o zróżnicowanym poziomie językowym
• Poznanie i wdrożenie skutecznych sposobów motywowania uczniów, planowania własnego rozwoju i monitorowania przez nich swoich postępów w realizacji założonych celów  

Założyliśmy, że powiązanie edukacji językowej z treściami realizowanymi na przedmiotach niejęzykowych nie tylko umożliwi nam realizację celów projektu, ale przyniesie liczne korzyści całej społeczności szkolnej, bo spowoduje:  

• podniesienie motywacji uczniów do uczenia się języków obcych, poprzez powiązanie nauki języka obcego z treściami nauczanym w szkole na innych przedmiotach
• rozwijanie kompetencji kluczowych przede wszystkim w zakresie:
  • porozumiewania się w języku obcym 
  • umiejętności uczenia się, gdyż  nauka treści przedmiotowych poprzez język obcy wiąże się z dodatkowym wysiłkiem ze strony ucznia
  • kompetencji informatycznych, gdy uczeń będzie wykorzystywał narzędzia TIK w pracy poza klasą
  • kompetencji matematycznych i naukowo- technicznych, gdy uczeń będzie realizował na języku obcym treści nauczania z matematyki, przedmiotów ścisłych, czy nauk przyrodniczych
• zacieśnienie współpracy nauczycieli języków obcych z nauczycielami przedmiotów niejęzykowych, co pozwoli na lepszą integrację zespołu nauczycielskiego.

Zaczynamy ..

Co to jest CLIL ?

CLIL ( Content and Language Integrated Learning), to takie podejście do procesu edukacyjnego, które stawia przed uczniem dwa cele: jednoczesne poznanie treści przedmiotowych oraz opanowanie języka obcego, w którym odbywa się nauka (Coyle, Hood, Marsh,2010)

Jeśli CLIL, to jaki ?

Tyle definicja. Tymczasem, CLIL, to cała filozofia nauczania, metoda, którą można prowadzić np. cały kurs, przedmiot, albo nawet wszystkie przedmioty w szkole, tak jak to ma miejsce w przypadku programu matury międzynarodowej, w którym uczniowie w programie IBO uczą się wybranych przedmiotów w języku angielskim. Jest to tzw “twardy” CLIL , czyli nauczanie przedmiotów poprzez język obcy ( w Polsce najczęściej jest to język angielski), jest więc stosowany przez nauczycieli przedmiotów niejęzykowych na ich zajęciach przedmiotowych.  Tzn, że np chemik wprowadza “twardy” CLIL na zajęciach z chemii, a geograf  stosuje “twardy” CLIL na lekcjach geografii. Aby mieć do tego prawo, nauczyciele przedmiotów niejęzykowych muszą, poza uprawnieniami do nauczania przedmiotów niejęzykowych, legitymować się znajomością języka obcego co najmniej na poziomie B2 ( według ESOKJ), przy czym, nie jest określone jaka część zajęć przedmiotowych powinna być prowadzona w języku obcym. 

Następnie, możemy wyróżnić CLIL modułowy, gdy nauczyciel przedmiotu decyduje się na nauczanie w języku obcym tylko wybranych partii materiału ( modułu). Podobnie jak w przypadku “twardego” CLIL, metoda stosowana jest przez nauczycieli przedmiotów niejęzykowych na ich lekcjach, w oparciu o program nauczania danego przedmiotu.

I w końcu, “miękki” CLIL, prowadzony najczęściej przez nauczyciela języka obcego, który wplata wybrane treści przedmiotowe do swoich zajęć językowych. 

Z założenia “miękki” CLIL wspiera uczenie się treści przedmiotowych na lekcjach języków obcych, dlatego nauczyciele językowcy wprowadzający miękki CLIL powinni przygotować się na pracę z realnymi treściami przedmiotowymi. W podręcznikach do języków obcych pojawiają się już materiały związane z treściami przedmiotowymi, ale są to najczęściej pojedyncze tematy oderwane od aktualnie przerabianego materiału na lekcjach przedmiotów niejęzykowych, ponieważ brakuje korelacji z podstawą programową. W konsekwencji, treści CLIL zawarte w podręcznikach do języków obcych, rozbudowują słownictwo w wybranych obszarach przedmiotowych, jednak w oderwaniu od treści realizowanych aktualnie na lekcjach przedmiotowych. Sytuacja komplikuje się jeszcze bardziej, gdy nauczyciel języka obcego chce wprowadzić CLIL w grupie międzyoddziałowej, czyli złożonej z uczniów realizujących różne programy nauczania z danego przedmiotu nie językowego. 

Czy to w ogóle jest możliwe ? Oczywiście, że tak, ale tylko wtedy, gdy myślisz o “miękkim” CLIL..

Jak to zrobić ?

Czy miałbyś odrzucić podręcznik, z którym pracujesz ? Przeciwnie! Możesz zacząć stosować “miękki” CLIL w oparciu wyłącznie o materiały znajdujące się w podręczniku, nawet pomimo braku korelacji z treściami na innych przedmiotach. A co, jeśli podręcznik, z którym pracujesz, nie oferuje treści przedmiotowych do “miękkiego” CLIL? Wtedy możesz sam/ sama przygotować taki materiał i postarać się skorelować go z treściami nauczanymi na wybranym przedmiocie. 

Pamiętaj, że w tym przypadku nie obowiązuje zasada” wszystko albo nic”, a raczej “lepiej trochę CLILu, niż wcale”.

Zanim zaczniesz CLILowanie… 

poznaj najważniejsze obszary, na których skupia się CLIL, czyli 4C:

• Content – Zagadnienie – powinieneś zadbać o postępy wiedzy z danej dziedziny, język jest tu “nauczany” przy okazji, kluczowe są treści niejęzykowe i to w oparciu o nie należy opracować ćwiczenia i sprawdziany.
• Culture – Kultura– oznacza rozumienie samych siebie i innych kultur, stawanie się obywatelem świata. Uczeń uczy się otwartości na inne kultury, inne sposoby myślenia. Żadne wartości nie są ważniejsze, czy lepsze.
• Communication – Komunikacja – oznacza, że mówienie jest najważniejsze. Nie mniej ważna jest umiejętność słuchania.Wszystkie umiejętności (skills) językowe są połączone. Do czytania czy oglądania używamy ciekawych materiałów, tak aby pisanie czy dyskusja mogły obracać się wokół terminów istotnych z punktu widzenia tematu zajęć.  Uczymy się języka przez używanie go w kontekście, struktury gramatyczne są przyswajane poprzez używanie ich w kontekście. Najważniejsza jest interakcja w języku obcym, a nie poprawność gramatyczna wypowiedzi.
• Cognition – Poznawanie – oznacza rozwijanie umiejętności poznawczych i krytycznego myślenia. Nie wystarczy zapamiętać jakiś fakt, czy pojęcie. W CLIL chodzi o to, aby tej informacji używać, bo stawiamy przede wszystkim na praktyczne umiejętności. Razem z uczniami szukamy połączeń nowych treści z tym, co już wiemy, wykorzystujemy tą wiedzę w wypowiedziach ustnych i pisemnych. Oczywiście w obcym języku !

 Jakie są cechy podejścia  soft CLIL na lekcjach języka obcego?

1. Koncentracja na treściach przedmiotowych realizowanych przy użyciu języka obcego 

Prowadząc zajęcia w oparciu o podejście CLIL, nauczasz treści w ścisłej korelacji z nauczanym językiem obcym i poprzez ten język, ale używasz też języka polskiego, szczególnie jeśli jesteś nauczycielem drugiego języka obcego i prowadzisz zajęcia w niewielkim wymiarze godzin.

2. Związek z życiem.

Tematem realizowanym na lekcji języka obcego metodą CLIL nie może być czas przeszły, czy rodzaj żeński rzeczowników, ale np: strefy czasowe, wirusy i bakterie, ekosystemy, układ odpornościowy, itd.  Poruszaj tematy aktualne i ważne dla uczniów, odwołuj się do ich doświadczeń, wiedzy, zainteresowań. Nie martw się jednak o gramatykę- Twoi uczniowie będą uczyć się jej w sposób naturalny- używając określonych struktur np. zadając pytania, czy formułując odpowiedzi. 

3. Interakcje.

Podejście CLIL charakteryzuje szeroko rozumiana interakcja pomiędzy nauczycielem i uczniami oraz uczniami między sobą ( praca w parach lub grupach). Niech przygotowane przez Ciebie zadania będą zorientowane na ucznia, w oparciu o jego poziom umiejętności językowych i stopień zaawansowania zagadnienia.

4. Strategie na lekcji

a. Pozytywne nastawienie.

Bądź entuzjastycznie nastawiona/-y do realizowanego tematu- niech będzie ciekawy dla Ciebie, wtedy zainteresujesz nim swoich uczniów. W czasie zajęć, zachęcaj uczniów do aktywności, chwal ich wysiłki, wspieraj w działaniach. 

b. Budowanie rusztowania ( scaffolding)

Nieustannie monitoruj postępy uczniów, dostosowuj zadania do stopnia zrozumienia zagadnienia, staraj się  łączyć utrwaloną wiedzę z nową, dzielić język i treści nauczanego zagadnienia na mniejsze fragmenty omawiane w trakcie jednej jednostki lekcyjnej.

c. Wdrażanie do krytycznego myślenia 

W zależności od możliwości czasowych i umiejętności językowych uczniów, staraj się pogłębić dane zagadnienie na kolejnych lekcjach, uczniowie powinni zrozumieć logiczne powiązania między zagadnieniami. Jeśli to możliwe – zachęć uczniów do debaty w związku z omawianym tematem. Sprzyja ona  kształtowaniu krytycznego myślenia i uczy kultury dyskusji.

d. Rozwijanie kreatywnego myślenia 

Myśląc o tym, jak o czymś opowiedzieć, jak zaprezentować nowe treści, wspieramy rozwój kreatywnego myślenia. Staraj się prezentować informacje w formie grafów, tabel, map pojęciowych, diagramów, wideo czy na tablicy interaktywnej. Pokazujesz w ten sposób swoim uczniom, jak robić kreatywne notatki graficzne i jak je potem rozbudowywać o nowe treści.

e. Akcentowanie autonomii ucznia.

Uczniowie biorą odpowiedzialność za uczenie się, w ten sposób nabywają umiejętności metakognitywnych, czyli uczą się, jak uczyć się efektywnie. 

Pamiętaj więc o informacji zwrotnej o tym, co im się udało i o tym, co należy jeszcze poprawić. Wspieraj uczniów w dążeniu do realizacji celów, chwal ich zaangażowanie i doceniaj sukcesy, w razie potrzeby – naprowadzaj na prawidłowe rozwiązania.

f. Rozwijanie aktywności.

Uczniowie powinni być bardziej aktywni niż nauczyciel. Twoim zadaniem jest konstruowanie odpowiednich sytuacji, w których uczniowie będą mogli się uczyć.

Pomyśl o tej strategii już na etapie planowania lekcji- może np uczniowie sami przygotowują określone informacje na zajęcia ( metoda odwróconej klasy), które będą potrzebne do pracy nad określonym zagadnieniem w klasie ? 

g. Współpraca na lekcji

Uczniowie współpracują w parach i/lub grupach, w ten sposób wspierają wzajemnie własny rozwój, rozwijają umiejętności interpersonalne, wrażliwość kulturową i komunikację, czyli tzw. umiejętności miękkie. Zaplanuj różnorodne zadania, zmieniaj składy grup, ich liczebność, dzięki mnogości i różnorodności interakcji, uczniowie rozwijają też postawę otwartości i empatię wobec wszystkich członków grupy.

5. Współpraca z innymi nauczycielami.

“Miękki” CLIL powinien wspierać nauczanie treści przedmiotowych na lekcjach języka obcego. Praca w grupach międzyoddziałowych uniemożliwia jednak skoordynowanie w czasie realizacji wybranych treści na języku obcym i przedmiocie  niejęzykowym Można jednak wspólnie z innymi nauczycielami znaleźć zagadnienia interdyscyplinarne, ciekawe i takie, o których należy rozmawiać z młodymi ludźmi, gdy tylko to jest możliwe, np: 

• problemy ginących gatunków
• zmiany klimatu
• choroby cywilizacyjne i ich profilaktyka
• uzależnienia od internetu
• wiele innych…. 

Współpraca z nauczycielami przedmiotów niejęzykowych pozwoli określić najlepszy możliwy przedział czasowy na realizację wybranej tematyki, ze względu na powiązanie z interesującymi nas treściami realizowanymi na innych przedmiotach.

6. Ewaluacja.

Ponieważ realizujesz treści niejęzykowe, sprawdzian wiedzy więc powinien dotyczyć opanowania tych treści, a nie gramatyki.

7. Autorefleksja.

Po zakończonej lekcji CLIL, szczególnie na etapie wdrażania tej metody na swoich zajęciach, zastanów się, czy Twoja lekcja koncentrowała się na realizacji treści niejęzykowych, czy zawierała wszystkie strategie CLIL, jakich elementów zabrakło, co Ci się udało, nad czym powinieneś/powinnaś popracować ?

A może w ocenie zajęć pomoże Ci ankieta wypełniona przez uczniów ?

Jak przygotować lekcję/lekcje CLIL ?

1. Wybierz ciekawy temat. 

Jeśli temat jest obszerny, podziel go na kilka mniejszych i zaplanuj cykl lekcji. Dzięki temu, uczniowie  poznają większy zakres treści z danej dziedziny i będą mieli czas np. na zrobienie projektu w grupach. 

Pamiętaj, aby temat był interesujący dla uczniów, to zwiększy ich motywację i aktywność na lekcji. Jeśli oprócz języka nauczasz też innego przedmiotu, lub interesujesz się jakąś dziedziną wiedzy- możesz realizować metodą CLIL wybrane treści ze swojej dziedziny. Nie masz pomysłu ?- poszukaj inspiracji w podręczniku, z którego uczysz lub z porozmawiaj z innym nauczycielem na temat treści nauczanych na jego przedmiocie.

2. Określ zakres specjalistycznego słownictwa ( 10-12 na jednostkę lekcyjną)

Starannie wybierz kluczowe słówka dotyczące tematu lekcji, których uczniowie powinni nauczyć się na na lekcji. Zaplanuj różnorodne ćwiczenia, które umożliwią uczniom kilkukrotne użycie nowych słówek. 

3. Wybierz lub zaadaptuj materiał prezentujący nowe treści.

Korzystając z zasobów internetowych, możesz znaleźć różne dokumenty w języku, którego nauczasz. Zaplanuj -w oparciu o wybrany materiał – ćwiczenia aktywnego oglądania/czytania, dzięki którym uczniowie zwrócą uwagę na kluczowe wyrażenia.  

4. Określ zakres potrzebnych środków językowych.

Zastanów się, jakie środki językowe będą potrzebne na lekcji. W razie potrzeby, przygotuj odpowiednią “ściągę”, dzięki której uczniowie będą się czuli bezpieczniej szczególnie przy wypowiedziach ustnych, czy pisemnych. Pamiętaj, że na lekcjach CLIL kładziemy nacisk na nauczanych treściach językowych. Uczniowie rozwijają sprawności językowe niejako “przy okazji” zaplanowanych aktywności z nowym słownictwem.

5. Pomyśl nad formą graficznej notatki z lekcji.

W zależności od tematyki zajęć i możliwości czasowych, zaproponuj uczniom mapę pojęć. Umożliwi ona uczniom uporządkowanie informacji, dostrzeżenie połączeń między nimi, rozbudowanie zakresu słownictwa o pojęcia poznane na kolejnych lekcjach. Skupiając się na powiązaniach między informacjami, uczniowie pozbywają się też barier językowych. 

6. Zaplanuj przebieg lekcji.

Lekcja CLIL składa się z 4 następujących części:

1. Rozpoczęcie ( do 5 min)- starasz się zainteresować uczniów angażując ich w jakąś aktywność, np :

• odgadnięcie tematu lekcji na podstawie przedmiotu, ilustracji czy fragmentu filmu, nagrania, itp.
• odgadnięcie zaszyfrowanego słowa
• twój własny pomysł…

Gdy uczniowie odgadną tematykę lekcji, zapisujemy na tablicy temat, który  może być np otwartym pytaniem, na które uczniowie spróbują odpowiedzieć pod koniec lekcji lub w domu, np
– Jak nadmiar cukru wpływa na różne układy w ciele człowieka ?

 (Comment le sucre affecte de différents systèmes dans le corps humain ? ) –

 to pytanie może otwierać cykl lekcji, podczas których uczniowie na zajęciach j.francuskiego poznają będą rozmawiać o wpływie cukru na zdrowie człowieka. 

2. odwołanie się do wcześniejszej wiedzy uczniów z danej tematyki (  ok, 3 min)- w zależności od tematyki może to być np.:

• pogadanka
• burza mózgów
• inne formy

3. Rozwinięcie lekcji ( 20-25 min) 

• Prezentacja nowych informacji na podstawie dokumentu autentycznego ( film, grafika, ilustracja, artykuł itp..)
• ćwiczenia z nowym słownictwem, umożliwiające kilkukrotne użycie nowych terminów
• uporządkowanie nowych informacji ( np graficzne) 

4. Podsumowanie ( min 5 min) 

 W zależności od czasu, który pozostał na podsumowanie, warto wrócić do pytania postawionego na początku lekcji lub cyklu lekcji. 

 No dobrze, wystarczy tej teorii- czas na kilka konkretnych przykładów wykorzystania metody CLIL do realizacji treści ogólnokształcących na lekcjach języków obcych nowożytnych w naszej szkole:

przykład 1-  Język francuski (opracowanie: Anna Michałowska-Reise)

Tematyka? – Przemiany i rola węglowodanów w naszym organizmie

Związek z życiem? – Funkcjonowanie organizmu człowieka. Choroby cywilizacyjne i ich profilaktyka

Poziom językowy ? – A2

Specjalistyczne słownictwo? – biologia (podstawa programowa z biologii klasa 3)

Współpraca z innymi nauczycielami?– nauczyciel biologii Tomasz M.

Materiał w j.francuskim prezentujący nowe treści? –  

https://youtu.be/3nID7mAwqYA

Narzędzie do przygotowania video lekcji? –

https://fr.islcollective.com

Materiałem źródłowym do stworzenia tej video lekcji jest krótki(ok.3 min) film animowany znaleziony na youtube.   

Interaktywny quiz ułożony do filmu w formie 12 różnych zadań ma  ułatwić uczniom zrozumienie i zapamiętanie specjalistycznego słownictwa w języku francuskim z zakresu omawianej tematyki.

A oto przebieg tej lekcji:

1. Rozpoczęcie ( z zaplanowanych 5 minut, wyszło 7 min- temat “chwycił” 😀)

• Zaczynam od pytania o samopoczucie skierowanego do uczniów- Comment ça va? wypowiadają się chętni uczniowie: kilka osób odpowiada, że dobrze( “ça va bien, merci”), inni, że dzisiaj  czują się nie bardzo ( “pas très bien aujourd’hui”) lub wręcz, że czują się źle ( “ça va mal”). Rozpoczyna się pogadanka na temat przyczyn ich gorszego samopoczucia, jedną z nich okazuje się nie zjedzone śniadanie ( to częsta przyczyna kiepskiego samopoczucia uczniów w szkole, więc oczekuję takiej odpowiedzi).
• Proszę uczniów o wyjęcie swojego drugiego śniadania, napojów na ławki i porozmawianie przez chwilę w 4-osobowych grupach o tym, co łączy wszystkie te artykuły, a następnie o odgadnięcie tematyki lekcji. 

2. odwołanie się do wcześniejszej wiedzy uczniów- burza mózgów (5 minut)

• zapisuję na tablicy słowo “ GLUCIDES” ( cukry), następnie uczniowie podchodzą pojedynczo i dopisują swoje skojarzenia po francusku, pomagając sobie w razie potrzeby słownikiem. 

3. Rozwinięcie lekcji (25 minut)

• Uczniowie oglądają dwukrotnie film (w trybie bez quizu) na temat przemian cukrów w organizmie: https://youtu.be/3nID7mAwqYA
• Aktywne słuchanie: podczas drugiej emisji uczniowie notują nowe słowa francuskie
• w grupach uczniowie sporządzają listę nowych terminów, następnie porównują swoją pracę z listami innych grup, wpisują brakujące słowa.
• Uczniowie oglądają video lekcję ( film wraz z quizem)

👉https://fr.islcollective.com/video-lessons/les-glucides-dans-notre-corps

wariant 1: Film jest wyświetlany na ekranie i przy każdym pytaniu, inna osoba podchodził do biurka i wpisuje odpowiedź, korzystając z pomocy kolegów i koleżanek

Ten wariant sprawdza się w grupach, w których uczniowie są mało aktywni, raczej nieśmiali. Wspólne udzielanie odpowiedzi jest dla nich bardziej komfortowe, podnosi ich poczucie bezpieczeństwa. 

wariant 2: Film jest zamieszczony na Microsoft Teams jako Zadanie, uczniowie indywidualnie oglądają film i rozwiązują quiz na smartfonach.

Wariant 2 sprawdza się w grupach bardziej dynamicznych, o wyższym poziomie umiejętności językowych oraz szerszej wiedzy z zakresu biologii (np. uczniowie z klas biol-chem).

c) Podsumowanie ( pozostały czas)

• W 4-osobowych grupach, uczniowie otrzymują rozsypankę nowych słów oraz osobno ich definicji. Wspólnie sporządzają słowniczek francusko-francuski  dobierając parami słowa i ich definicje 
• Zadanie domowe ( na następną lekcję): sporządzenie w zeszytach notatki po francusku w formie mapy mentalnej na temat cukrów i ich przemiany w ciele człowieka. 
• zadanie domowe dla chętnych ( na “za tydzien”): Sporządzenie w formacie A3 kolorowej mapy mentalnej po francusku 

przykład 2-  Język francuski (opracowanie: Anna Michałowska-Reise)

Tematyka? – Zasady zdrowego odżywiania

Związek z życiem? – Funkcjonowanie organizmu człowieka. Profilaktyka zdrowotna

Poziom językowy ? – A1/A2

Specjalistyczne słownictwo? – biologia (podstawa programowa z biologii klasa 2 lub 3- w zależności od realizowanej podstawy)

Współpraca z innymi nauczycielami?– nauczyciel biologii Tomasz M.

Materiał w j.francuskim prezentujący nowe treści?-  https://youtu.be/EdAuq_FhVH4

Narzędzie do przygotowania video lekcji? – https://fr.islcollective.com

👉https://fr.islcollective.com/video-lessons/dix-conseils-dune-alimentation-saine

Ta lekcja zamyka cykl zajęć z zakresu Profilaktyki zdrowotnej. 

Uczniowie przynoszą na zajęcia tabele, którą wypełniali w domu przez tydzień informacjami w języku francuskim o tym, co jedli i pili każdego dnia oraz jaka była ich aktywność fizyczna. 

1. Rozpoczęcie ( ok. 5 minut)

uczniowie w 4-osobowych grupach porównują swoje tygodniowe menu i dzielą się pierwszymi spostrzeżeniami na temat swoich zwyczajów żywieniowych. Formułują proste zdania używając przygotowanych na kartce wyrażeń po francusku, 

np : “moins/plus souvent que” – rzadziej/częściej niż, 

“ autant que” – tyle samo co

“ une/deux/trois … fois par semaine”  – jeden/dwa/trzy…. razy w tygodniu

2. Rozwinięcie (ok.35 min)

• Aktywne oglądanie: Podczas dwukrotnej emisji filmu na temat zasad zdrowego odzywiania (“S’alimenter sainement? C’est possible”- Zdrowe odżywianie? To jest możliwe.), uczniowie notują najważniejsze informacje

• W trakcie trzeciej emisji, uczniowie rozwiązują quiz złożony z 20 różnorodnych zadań; przedstawiciele poszczególnych grup kolejno proponują rozwiązania swojej grupy, starając się, aby przy następnej kolejce nastąpiła zmiana odpowiadającego. 

👉https://fr.islcollective.com/video-lessons/dix-conseils-dune-alimentation-saine

• W grupach uczniowie spisują 10 zasad zdrowego odżywiania przedstawione w filmie

3. Podsumowanie (pozostały czas)

• Uczniowie ponownie analizują tabele, wybierają pracę jednego ucznia i wspólnie wprowadzają poprawki, kierując się 10 

 zasadami zdrowego odżywiania. 

przykład 3- język włoski (opracowanie: Massimiliano Buonagura)

Tematyka? – Plastik – wykorzystanie i zagrożenia. 

Związek z życiem? – Ochrona środowiska. Edukacja ekologiczna.

Poziom językowy ? – A2/B1

Specjalistyczne słownictwo? – chemia (podstawa programowa z chemii klasa 2 lub 3- w zależności od realizowanej podstawy)

Współpraca z innymi nauczycielami?– nauczycielka chemii  Magdalena G

Materiał w j.włoskim prezentujący nowe treści?- https://youtu.be/Lls-lGwghiE

Narzędzie do przygotowania video lekcji? – https://fr.islcollective.com

Przebieg lekcji:

1. Rozpoczęcie: 

• Uczniowie w parach rozmawiają przez 2 minuty o tym, jakie przedmioty wykonane z plastiku mają przy sobie. Każda osoba ma minutę na nazwanie po włosku swoich przedmiotów, w tym czasie druga osoba z pary tylko słucha ( może też notować), w tym ćwiczeniu uczniowie mogą korzystać ze słownika.
• Burza mózgów: na tablicy pojawia się słowo “la plastica”, uczniowie pojedynczo podają swoje skojarzenia, pomijając wypisane wcześniej nazwy przedmiot
• ów. 

2. Rozwinięcie: 

• Uczniowie oglądają film po raz pierwszy w wersji bez quizu, starają się wypisać nowe słowa związane z tematyka filmu
• Uczniowie oglądają film ponownie i rozwiązują quiz 👉https://en.islcollective.com/video-lessons/la-plastica

• Praca w grupach: każdy zespół otrzymuje na kartkach pomieszane zdania po włosku dotyczące zalet i wad użycia plastiku. Zadaniem grupy jest oddzielić zalety od wad. Grupy porównują wyniki swojej pracy.
• Praca w grupach: uczniowie dyskutują o wpływie plastiku na środowisko i  możliwościach ograniczenia użycia plastiku.

3. Podsumowanie:

•  Praca domowa: Każdy wymyśla 3 eko gesty, które może wprowadzić na co dzień, aby ograniczyć użycie plastiku i zapisuje  je w formie 3 zdań po włosku jako swoje postanowienia na przyszłość.                         

Na koniec kilka zdań  refleksji: 

Czego nauczyliśmy się o podejściu CLIL i czy było warto ?

Dzięki  udziałowi w mobilnościach Erasmusa, nie tylko dowiedzieliśmy się, na czym polega ta metoda, ale poznaliśmy też wiele narzędzi dostępnych online opracowanych w oparciu o tą metodę; biblioteki (np. Khan Academy, Tes), bazy danych lekcji CLIL (np. CLILstore, isl.collective czy Tig Tag CLIL), czy narzędzia internetowe do tworzenia map umysłu (np. instaGrok, SnappyWords, czy popularny Wordwall), a nawet narzędzia do planowania (np. Learning Designer) i oceniania (np.RubiStar, czy popularny w Polsce Testportal). Doświadczenia innych uczestników kursu Erasmus+ zainspirowały nas do wdrożenia tej metody, która staje się w Europie coraz bardziej powszechna, ze względu na liczne korzyści,  jakie daje osobom uczącym się. Również dlatego, że pozytywnie wpływa na samych nauczycieli. Dzięki podejściu  CLIL, nawiązaliśmy współpracę  z nauczycielami przedmiotów niejęzykowych, dzięki czemu, nasi uczniowie poznają na lekcjach języka wiadomości  z innych przedmiotów, w korelacji z realizacją tego samego materiału na przedmiocie ogólnokształcącym. Sprzyja to tzw. głębokiemu uczeniu i w konsekwencji- utrwalaniu tych treści. Nauka języka odbywa się niejako “przy okazji”, w sposób naturalny, bo w kontekście. Przekonał się o tym nauczyciel języka włoskiego podczas kursu Erasmus+  “ Creative Strategies for Language Teachers: Make it Easy, Make it Real! Zobaczył wtedy również, że podejście CLIL można stosować  już począwszy od poziomu A1 umiejętności językowych uczniów. Wymaga to jednak od nauczyciela dodatkowej pracy nad uproszczeniem języka i ograniczeniem liczby nowych terminów wprowadzanych na jednej lekcji.

Z elementami podejścia CLIL zetknęli się również pozostali nauczyciele języków obcych podczas swoich mobilności Erasmus+. Jednak wdrożenie tej metody w naszej szkole- zgodnie z założeniami Projektu “Uczymy się uczyć na nowo” – było zadaniem nauczycieli języka włoskiego i francuskiego (niżej podpisanych autorów artykułu 👩👨)

W tym miejscu otwarcie przyznajemy, że wdrażanie podejścia CLIL w praktyce nie było proste z dwóch powodów.

Po pierwsze, większość narzędzi do przygotowania ćwiczeń CLIL jest opracowana w języku angielskim. Na szczęście, mogliśmy tu liczyć na uczestników mobilności z innych krajów- ludzie poznani na kursach Erasmus+, to nieoceniona pomoc i źródło inspiracji !

Po drugie, gdy uczy się języka obcego w grupach międzyoddziałowych- tak jak my- trudniej jest skoordynować w czasie realizację danego zagadnienia ze względu na różne podstawy programowe realizowane przez różnych uczniów w obrębie jednej grupy językowej, z zakresu danego przedmiotu ogólnokształcącego. Postanowiliśmy zatem znaleźć tematy uniwersalne, które ( w innym czasie w różnych profilach) są realizowane we wszystkich klasach w liceum. W tym roku postawiliśmy na profilaktykę zdrowotną na języku francuskim (powyżej- przykłady 1 i 2) oraz ekologię na języku włoskim (powyżej- przykład 3).

Podczas naszych lekcji  CLIL, zgodnie z zasadami CLIL, stosowaliśmy różne strategie i formy pracy: praca w parach i grupach, wzajemne uczenie i ocenianie się, aktywne oglądanie, burza mózgów, mapa mentalna itd. Uczniowie pracowali chętnie i byli bardziej zaangażowani. 

Za nami pierwsze lekcje soft CLIL. Pomimo trudnych początków, na pewno będziemy kontynuować stosowanie tego podejścia w dalszej pracy. Mamy też nadzieję zachęcić do tego pozostałych nauczycieli języków obcych. Poprzez soft CLIL,  uczymy naszych języków “na nowo”; w powiązaniu z życiem, ciekawiej, uczymy i utrwalamy specjalistyczne słownictwo w kontekście i rozwijamy wszystkie kompetencje językowe poprzez aktywne formy pracy na lekcji.

            Dziękujemy, że przeczytałeś/przeczytałaś  nasz artykuł do końca. 

            Mamy nadzieję, że udało nam się przekonać Cię do dwóch rzeczy;  

            Warto “clilować” ! Warto uczestniczyć w programie Erasmus+!

Anna Michałowska-Reise- język francuski

Massimiliano Buonagura – język włoski